Dziś kilka słów o pozycji, którą wpierw zaprosiłam do gabinetu w jej anglojęzycznej wersji: „Liberated Mind”, a teraz pracuje z jej polskim tłumaczeniem pod tytułem: „Umysł wyzwolony. Zakończ wewnętrzną walkę i żyj w zgodzie ze sobą”, autorstwa Stevena C. Hayes’a, współtwórcy Terapii Akceptacji i Zaangażowania (ACT).
Opisując w pigułce, jest to pozycja, która wprowadza czytelnika w podstawy Terapii ACT, a następnie jak przystało na poradniki samopomocowe, pokazuje jak rozbudować w sobie elastyczność psychologiczną poprzez naukę akceptacji i otwartości na doświadczanie, zamiast oporu i unikania bolesnych myśli i doświadczeń, a następnie wskazuje, w jaki sposób możemy dokonać zwrotu w kierunku tego co jest dla nas najważniejsze, tego bez czego nie wyobrażamy sobie życia.
Książka została podzielona na trzy części. Cześć pierwsza skupia się na opisie teorii leżącej u podstaw Terapii ACT, w tym teorii ram relacyjnych. W mojej ocenie chwilami trochę zawile i zbyt szczegółowo. Autor proponuje koncepcje głosu wewnętrznego dyktatora, pod wpływem którego to każdy z nas doświadczać może od czasu do czasu myśli, które mogą być źródłem różnych problemów. Co dalej? Opisuje jak staramy się nie myśleć! Wymazać obraz czy to różowego słonia, bolesnego doświadczenia, czy nieprzyjemnej opinii o nas samych. Opisuje jak (nie)działa mechanizm dyskutowania z tymi myślami czy próby pozbycia się ich oraz jak wpływa to na naszą codzienność. Pokazuje dlaczego te myśli są zarówno automatyczne jak i przekonujące, a także w czym tkwi problem z „rozwiązywaniem problemów”. Co ważne podkreśla, że każdy z nas jest zdolny dokonać swoistego zwrotu.
W drugiej części przechodzimy do praktyki. Autor zaprasza do testowania na sobie metod i technik w zakresie sześciu procesów istotnych dla rozbudowania elastyczności psychologicznej. Zapytacie po co ona nam jest? Otóż to nic innego, jak umiejętność do odczuwania i świadomego oraz dobrowolnego brania udziału w doświadczaniu bieżącej chwili, tak aby kierować swoim życiem i realizować to co jest dla nas ważne i wartościowe. Procesy opisane w tej części to kolejno: defuzja, przyjmowanie perspektywy, akceptacja, uważna obecność, wartości oraz zaangażowane działanie. Zawarte w tej części ćwiczenia, tak proste jak i (bywa, że) odkrywcze, w sukcesem można wykonać samemu. Jeśli książka ta wpadnie w ręce psychologa/psychoterapeuty przyznam, że łatwo można je zaadaptować do warunków gabinetowych.
W trzeciej części autor pokazuje jak wdrażać umiejętności wyćwiczone wcześniej w różne obszary codziennego funkcjonowania. Opisuje jak budować zdrowe zachowania, jak tworzyć wartościowe relacje, jak dbać o zdrowie psychiczne, czy też jak pielęgnować elastyczność i efektywność w działaniu. Rzuca światło na obszar duchowości, radzenia sobie z chorobą czy niepełnosprawnościami, a także porusza kwestie transformacji społecznej i tego jak możemy się do niej przyczynić.
Podsumowując. Do kogo jest kierowana ta książka? Do każdego, kto chce podjąć pracę nad zmianą swego sposobu postrzegania, myślenia, odczuwania i działania w obliczu trudnych doświadczeń, jak również codzienności. Dla każdego, kto jest zmęczony ciągłą walką z myślami, czy lękania się, własnego lęku (czy innej mało przyjemnej emocji). Chwilami może być trudna w odbiorze (szczególnie część teoretyczna) lecz ogromnym plusem jest bogactwo ćwiczeń. Zawodowo polecam każdej osobie pracującej w tzw. zawodach pomocowych.
Przyjemnej lektury!